رئیس شورای سیاستگزاری روزنامه «دنیای خودرو» در این باره نوشت:
ترک همکاری صنعت‌خودرو چین با اروپا و آمریکا این روزها تبدیل به‌بحث داغی در صنعت‌خودرو جهان شده است. چینی‌ها می‌گویند که در توسعه صنعت‌خودرو به‌مرحله بی‌نیازی از کمک‌های تکنولوژیک اروپا و آمریکا رسیده‌اند و شرکت‌های خودرویی اروپا و آمریکا هم اعلام کرده‌اند که قید همکاری با چینی‌ها را زده‌اند و از آن کشور خارج می‌شوند.
در این نوشته پیگیر بحث خروج یا اخراج نمی‌شویم؛ زیرا نتیجه درنهایت یکی و آن قطع همکاری تکنولوژیک صنعت‌خودرو چین با خودروسازان اروپا و آمریکاست؛ ما فقط به‌این نکته می‌پردازیم که در صنعت‌خودرو چین آن هم با مدیریت دولتی چه اتفاقی افتاده است که طی کمتر از سه دهه همکاری آن‌ها با شرکت‌های اروپایی و آمریکایی به‌مرحله بی‌نیازی از همکاری‌های تکنولوژیک رسیده‌اند.
می‌دانیم که پس از درگذشت «مائو تسه تنگ» جانشینانش با بهره‌گیری از اندیشه‌ها و ایده‌های «ایده ئولوگ‌هایی» مانند «دنگ شیائو پینگ» اقدام به‌اصلاح مقررات و ایجاد تسهیلات برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی کردند و پیرو آن سیل سرمایه‌گذاران خارجی به چین سرازیر شد که صنعت‌خودرو یکی از آن‌ها بود. چینی‌ها با امضا و مبادله قرارداد با آن‌ها که دربردارنده انتقال فناوری و تکنولوژی بود توانسته‌اند در کمتر از سه دهه به‌مرحله بی‌نیازی از آن‌ها برسند.
با این مقدمه طولانی و با توجه به‌این‌که صنعت‌خودرو ایران فعلا در مرحله حساسی قرار دارد، ضروری است نکاتی را به‌مسئولان سیاست‌گزار صنعتی یادآور شویم:
نخست این‌که حدود ۳۰ سال خودروسازان اروپایی همکار صنعت‌خودرو ایران بودند و یکجانبه عمل می‌کردند؛ به‌این معنا که یا خودروهای CBU به‌شرکت‌های ایرانی می‌فروختند، یا از طریق فول CKD کاری که همان اشاعه مونتاژ است با خودروسازان ایران همکاری داشتند و باید گفت دریغ از انتقال فناوری طراحی و تولید حتی ساده‌ترین قطعه در داخل کشور.تردیدی نیست تمامی حدود ۲۲ کشوری که در دنیا به‌عنوان خودروساز مشغول فعالیت هستند با مونتاژ آغاز کرده‌اند و سپس خودروساز شدند. اما کشور ایران از آغاز تاکنون همچنان CKD کار بوده و آن‌گونه که شواهد حاکی است معلوم نیست این روند تا به کی و به کجا ادامه خواهد داشت.
دوم این‌که چینی‌ها هم که حدود ۲۰ سال با خودروسازان ایرانی همکاری دارند راه اروپایی‌ها را در ایران ادامه می‌دهند.
مسئولان صنعتی ایران به جای این‌که با تدوین راهبردی جامع به این مساله خاتمه دهند متاسفانه شنیده می‌شود که قرار است بعضی از خودروهای چینی در ایران به‌صورت SKD تولید و روانه بازار شوند؛ در آن صورت ارزش افزوده‌ای حدود ۲ درصد نصیب ایران و ۹۸ درصد سهم چین خواهد شد.
دلیل همه این عقب‌ماندگی‌ها را باید در محتوای قراردادهای همکاری فی‌مابین شرکت‌های ایرانی و چینی جست‌وجو کرد که هیچ بند یا ماده یا تبصره‌ای طرف خارجی قرارداد را ملزم به‌انتقال فناوری و تکنولوژی نمی‌کند. اگر این شیوه‌ها همچنان ادامه یابد باید سرود و خواند:
ارز حاصل ز نفــت ما گشته
عامــل اشتغال بیگانه
با چنین خط‌مشی و شیوه کار
صنعت ما شود چو ویرانه
فرجام سخن این‌که: خطای غیر عمد را اشتباه می‌گویند و اشتباه چندان جای نگرانی ندارد، چراکه قابل تصحیح است؛ اما تکرار اشتباه نابخشودنی است. متاسفانه همکاری حدود ۳۰ ساله صنعت‌خودرو ایران با اروپا اشتباه بود؛ زیرا مثلا پژو فرانسه هنوز اسناد فنی مدل‌هایی که سال‌هاست از خط تولید خارج شده‌اند را به ایران‌خودرو نداده، عدم انتقال تکنولوژی طراحی و تولید قطعات و مجموعه‌ها به‌جای خود. ولی ما در همکاری با شرکت‌های چینی اشتباه را تکرار کردیم و همچنان ادامه می‌دهیم؛ معلوم نیست مقصد صنعت‌خودرو ما به‌کجاست؟
